Céline Jennequin
Psychopractor, koppel- en gezinstherapeute

“De band tussen partners evolueert continu en van begin tot eind”

Een steeds langere levensduur heeft gevolgen voor heel wat aspecten in onze samenleving. Denk maar aan relaties: hoe leef je langer op de best mogelijke manier als koppel, in relatie tot je naaste omgeving, met anderen? De banden die ons verbinden kunnen onbreekbaar blijken, over alle generaties heen, maar sommige blijken de tand des tijds toch niet te doorstaan. Stof tot nadenken, zegt therapeute Céline Jennequin.

“Een steeds langere levensduur kan aan de basis als een positief gegeven worden beschouwd. Maar langer leven betekent niet noodzakelijk beter leven. Het is daarom heel belangrijk om de tijd waarover je beschikt nuttig te gebruiken, en er volop van te genieten. Ouder worden is uiteraard niet zonder gevolgen. Vroeger bestonden er mooi afgelijnde etappes: kleuter, kind, adolescent, volwassene en bejaarde. Nu heeft men het ook over hoogbejaarden. Benader die leeftijdscategorie met een open geest en hou daarbij rekening met het belang van welzijn, zowel op fysiek als psychologisch vlak. Ook als hoogbejaarde kan je alles uit elk moment halen en met volle teugen van het leven genieten.”

“Een kind dat leert om liefde te krijgen, zal als volwassene ook in staat zijn om liefde te geven” 

Die instelling een heel leven lang aanhouden is het geheim. “Het gaat hier inderdaad om een levensfilosofie die al op vroege leeftijd kan worden aangeleerd. Wie naar ouderdom kijkt als een zware en ingewikkelde levensfase, zal zelf die periode moeilijk met een open blik kunnen aanvatten.”

Liefde en zelfvertrouwen

Bestaat er een manier om je op mentaal vlak op een langer leven voor te bereiden? “Idealiter leg je je heel vroeg toe op je welzijn. Uiteraard is een jong kind niet in staat om dat uit zichzelf te doen. Daarin spelen ouders een belangrijke rol: welzijn, zelfbeeld, geluk in relaties, de vaardigheden om goede relaties aan te knopen... Die waarden kan je al tijdens de eerste levensmaanden meegeven via liefde. Een kind dat leert om liefde te krijgen, zal als volwassene ook in staat zijn om liefde te geven.” Al die elementen hebben een invloed op de emotionele en psychologische ontwikkeling van een volwassene. “Wanneer een volwassene belangrijke tekortkomingen ervaart, dan moet hij of zij in in staat zijn om die zelf aan te pakken, zonder de oplossing bij de partner te gaan zoeken. Wil een koppel de tand des tijds doorstaan, dan is het vooral belangrijk om de relatie van partners met zichzelf alle aandacht te geven.”

“Om je goed te voelen binnen een koppel of een gezin moet je je in de eerste plaats goed voelen over jezelf” 

Banden behouden en evenwicht vinden

“Ons hele leven lang creëren we banden. Op school, op het werk… Maar iemand die ouder wordt, kan geconfronteerd worden met banden die wegvallen. Daarom is het essentieel om open te blijven staan voor anderen, actief te blijven, nieuwe relaties aan te knopen... Op welke leeftijd dan ook.”

Want een band kan op iedere leeftijd worden gesmeed. Vriendschappen en liefdesrelaties kunnen ook laat in het leven starten, en even intens zijn. “Uiteraard zullen er zich minder momenten voordoen om mensen te ontmoeten, maar nieuwsgierig blijven kan altijd. Dat is de sleutel naar waardevolle relaties op latere leeftijd.”

Langer samenleven

Twee partners van hetzelfde koppel leven overdag meestal apart – door hun werk of andere bezigheden – en komen ’s avonds samen om intieme momenten te delen. “Die gedeelde tijd breidt uit vanaf het pensioen en eens de kinderen het huis uit zijn. Dan is het van primordiaal belang dat elke partner zijn of haar eigen ruimte creëert en eigen interesses ontwikkelt. Die helpen om elkaar opnieuw te vinden. De band tussen partners evolueert namelijk continu en is een werkproces van begin tot eind. Schrijver en psycholoog Jacques Salomé heeft het over gereserveerde en persoonlijke intimiteit en gedeelde en gemeenschappelijke intimiteit. Het is niet goed dat de ene persoon op emotioneel vlak helemaal afhankelijk is van de ander. Uiteraard kan er in sommige gevallen een zekere afhankelijkheid ontstaan, zoals bij ziekte van een van de partners, die soms zwaar om dragen is. In dat geval mag je niet aarzelen om een beroep te doen op professionals.”

“Leren om de ander elke dag te (her)ontdekken laat toe om de dialoog open te houden”

Geluk met twee

Het begrip ‘geluk’ mag dan al evolueren, het gezin en een liefdesrelatie zijn nog steeds belangrijke toevluchtsoorden. “Mensen hebben soms de neiging om de ander als de sleutel naar geluk te zien. In vorige generaties leek een verbintenis belangrijker, want het contract ging hand in hand met een religieuze daad en een scheiding was onbespreekbaar. Ondertussen is een scheiding geen schande meer en zijn onze geluksverwachtingen veranderd. Onbewust bestaat er een zekere drang om een partner te hebben, een koppel te vormen met iemand die je gelukkig kan maken. Maar een volwassene die zich goed voelt en sterk in zijn schoenen staat, heeft eigenlijk geen andere nodig om te vinden wat bij zichzelf ontbreekt. Om je goed te voelen binnen een koppel of een gezin moet je je in de eerste plaats goed voelen over jezelf.”

Zowel vroeger als nu is de sleutel tot geluk de aandacht voor anderen. “Een koppel functioneert het best door ruimte voor dialoog en wisselwerking, voor liefde en mededogen. Wie voldoende verbonden is met wat de ander ervaart, kan die ook steun verlenen. Leren om de ander elke dag te (her)ontdekken laat toe om de dialoog open te houden.”

“Fysieke isolatie is een probleem bij het ouder worden. Digitale technologie is dan de ultieme verbinder”

Bekijk de video

“Beleidsmakers moeten diep nadenken over de gevolgen van langer leven”

Bekijk de video

“Onze gezondheidsprogramma’s helpen werkgevers en werknemers om langer en kwalitatiever met elkaar aan de slag te blijven”

Bekijk de video

“Het is een intrigerend vraagstuk, waarom zoveel mensen de overgang van werk naar pensioen als problematisch zien”

Beluister de podcast