E-health door het digitaal monitoren van je gezondheid lijkt misschien nog verre toekomst, maar die toekomst al heel dichtbij in de vorm van wearables. Denk maar aan sporthorloges of activity trackers. Als we langer leven, helpen ze ervoor te zorgen dat we langer gezond blijven om te genieten van die extra jaren. “Wij ontwikkelen die toepassingen die het leven verbeteren”, zegt Patrick van Deursen, verantwoordelijk voor de health-ontwikkelingen bij imec.
“De toekomst? Die is er al,” zegt Patrick van Deursen. “imec is 15 jaar geleden begonnen met wearables. Wearables zijn voor mij sensoren die aan de buitenkant van je lichaam zitten en bepaalde parameters meten. Nu al vind je verschillende toepassingen terug in je eigen leven of dat van de mensen rond je: een stappenteller in je smartphone, een fitbit, smart sensoren in je slaapmonitor of activity tracker, een slimme insulinepomp... Wat brengt de toekomst? Hoe zorg je ervoor dat wearables je leven niet alleen verrijken met wetenschap en kennis, maar het ook verbeteren? Nu moeten vaak nog zelf actief monitoren en ingrijpen. Hoe kunnen we ze zo ontwerpen dat je er niet actief mee bezig hoeft te zijn? Dat zijn vragen waarop we antwoorden zoeken.”
“We pakken chronische zorg zo aan dat je feitelijk geen patiënt meer bent”
“Data verzamelen over je gezondheid kunnen we. Er iets mee doen, dát is de moeilijkheid. Daar ligt de innovatie: hoe kunnen we mensen aansporen om hun gedrag effectief aan te passen? Doktersadviezen worden lang niet altijd opgevolgd. De menselijke factor speelt daarbij een belangrijke rol. Ben jij mentaal fit genoeg om actie te ondernemen? Dat betekent dat we naast al die medische parameters ook de mentale gezondheid moeten meten en op basis daarvan jou op het juiste moment aansporen om actie te ondernemen.”
“Ik weet niet hoe oud ik wil worden, maar ik wil zo lang mogelijk genieten van gezonde jaren”, zegt Patrick. “Als ik 20 jaar na mijn pensioen nog kan genieten van het leven met mijn kleinkinderen en van reizen, is me dat meer waard dan 40 extra jaren waarin ik alleen nog ergens kan zitten. Een gezonde levensstijl is daarvoor belangrijk en het dragen van wearables en straks misschien ook implants (sensoren in het lichaam) is een hele mooie manier om dat mogelijk te maken.”
“Denk aan een slimme bureaustoel die aanspoort anders te zitten”
“Ook als je te maken krijgt met chronische ziekten, wat de typische ouderdomskwalen vaak zijn. Als je met wearables of implantaten chronische patiënten (denk aan Parkinson, epilepsie, chronisch hartfalen…) kan helpen om niet continu patiënt te zijn, dan voeg je kwaliteit toe aan die bijkomende levensjaren. Dan maken we er gezonde levensjaren van. We kunnen die chronische zorg dan zo managen dat je feitelijk geen patiënt meer bent.”
“Onze smartphone heeft ons geleerd hoe gemakkelijk alles kan en hoe je continu kan meten, maar... we zijn ook continu op die telefoon bezig,” merkt Patrick op. “Onze sociale interactie lijdt daaronder. Hoe kunnen we die techniek laten werken zonder dat je er zelf continu mee bezig moet zijn?” Bij imec zoeken ze het antwoord op die vraag. Patrick: “De afgelopen jaren hebben we de focus gelegd op het ter beschikking stellen van zoveel mogelijk informatie voor de gebruikers. Nu merken we dat er een overload ontstaat. Daarom is het verwerken van sensoren in onze omgeving ook een belangrijke en kansrijke ontwikkeling. Denk aan een slimme werkomgeving met sensoren in je stoel die je hartslag en ademhaling meten, sensoren die het zuurstofgehalte meten, enzovoort. Die data kunnen gebruikt worden om je stress en alertheid in te schalen. Daarmee kan je werkomgeving aangepast worden zodat jij optimaal kan presteren, bijvoorbeeld door de temperatuur of het lichtniveau aan te passen, of je aan te sporen anders te gaan zitten op je bureaustoel.”
“Wearables zullen verdwijnen. Sensoren gaan of ín het lichaam of ze gaan deel uitmaken van een slimme omgeving”
“Wij denken dat die techniek onzichtbaar moet worden. Dat kan op twee manieren. Een: door ín het lichaam te gaan om te meten en in te grijpen. De tweede manier is om data te capteren buiten jouw lichaam, door je omgeving slim te laten worden en je te helpen. imec baseert haar onderzoeksactiviteiten op haar visie dat technologie iets moet toevoegen aan levenskwaliteit en waarbij de mens de controle houdt. We zien de wearables zoals we ze nu kennen verdwijnen: ze gaan of ín het lichaam, of daarbuiten. Dat is de evolutie van de komende 10 tot 20 jaar.
“Technologie helpt, maar jij bent nog altijd de baas over je eigen leven”
Bestaat het risico dat we straks geleefd worden door techniek? Dat die toepassingen je leven gaan dicteren? Patrick: “Techniek is tegenwoordig alom aanwezig, dat is een groot verschil met pakweg tien jaar geleden. Ja, ik draag zelf ook een smartwatch die overdag mijn activiteit meet en ‘s nachts mijn slaappatroon. Dat is een hulpmiddel. Zo kan ik kijken hoe ik het doe. Het geeft me mooie inzichten in hoe ik me gedraag. Als ik ’s avonds in de sofa zit en ik heb niet genoeg activiteit gehad die dag, weet ik nu dat ik best ga joggen. Maar eerlijk, dat doe ik ook niet altijd. En dat is precies het punt. Wearables nu zijn heel goed om te laten zien wat er gebeurt, maar die stap naar activiteit missen we nog. Dat moet de volgende stap zijn. Moeten we bang zijn voor die evolutie? Nee, die techniek wordt ontwikkeld om je te helpen, maar jij bent nog altijd de baas over je eigen leven.”
“Fysieke isolatie is een probleem bij het ouder worden. Digitale technologie is dan de ultieme verbinder”
Bekijk de video“Beleidsmakers moeten diep nadenken over de gevolgen van langer leven”
Bekijk de video“Onze gezondheidsprogramma’s helpen werkgevers en werknemers om langer en kwalitatiever met elkaar aan de slag te blijven”
Bekijk de video“Het is een intrigerend vraagstuk, waarom zoveel mensen de overgang van werk naar pensioen als problematisch zien”
Beluister de podcast“Met een smart toilet kan je behoorlijk wat parameters monitoren”
Beluister de podcast